Asymmetrische tonische nekreflex (ATNR)
Bij deze reflex draait het hoofd naar één kant en de arm en het been aan dezelfde kant
als waar het hoofd naartoe draait, strekken zich. De arm en het been aan de andere kant
buigen zich. Hierdoor wordt het evenwichtscentrum gestimuleerd en worden er (homo-
laterale) neurologische verbindingen gelegd. Deze reflex bevordert tevens de coördinatie
van de arm/handbeweging en visuele prikkels.
De ATNR wordt opgewekt door het hoofd naar rechts of naar links te draaien, en zelfs door
de leesbeweging van de ogen !
Een ongeremde aanwezigheid van de ATNR heeft een enorme energieslurpende invloed.
Alle kruisbewegingen zijn moeilijk, zoals bvb. de beweging van de ogen tijdens het lezen
(van links naar rechts), waarbij de middellijn wordt gekruist. Evenals het onafhankelijk en
gelijktijdig bewegen van hoofd, armen, benen en ogen kost extra inspanning.
Bij de ATNR is het bewegen van het hoofd en de ogen, gekoppeld aan het bewegen van de
armen en benen. Steeds wanneer de ogen de middellijn kruisen krijgen armen en benen
aan de kant waar de ogen naar kijken de impuls zich te strekken. Het lichaam moet deze
prikkels continu onderdrukken. Hierdoor komt informatie via de ogen of komen impulsen
vanuit de wil vertraagd binnen of worden ongelijkmatig verwerkt.
Dit is vervelend als je een bal wil vangen of gooien, maar ook het lopen en sporten ziet
er vaak houterig en onevenwichtig uit. Tijdens het lopen willen arm en been aan dezelfde
kant naar voor bewegen i.p.v. kruislings. Jonge kinderen kunnen moeite hebben met het
overpakken van een voorwerp van de ene hand naar de andere hand of iets met beide
handen tegelijk doen of pakken. Zijn lichaam wil eigenlijk maar iets doen met één kant
tegelijk.
Soms ontwikkelen deze kinderen geen voorkeursarm of -been (rechts- of linkshandig zijn).
Hierdoor moet hij bij elke beweging bewust nadenken over welke kant hij gaat gebruiken.
Dit gaat ten koste van de snelheid en vloeiendheid van zijn bewegingen. Het voortdurend
onderdrukken van de reflex om toch maar 'normaal' te kunnen functioneren, kost het
lichaam onnodig veel inspanning en energie.
Een verstoorde links-rechtscoördinatie heeft ook een enorme invloed op lezen, schrijven,
spellen en rekenen. Kinderen met dyslexie of dyscalculie hebben vaak een ongeremde
ATNR. Ook het handschrift is vaak slordig of hoekig. De inspanning om de opgewekte
reflex te onderdrukken en ondertussen nog een pen te blijven vasthouden of een blad om
te slaan is zo groot dat hij al daar zijn aandacht nodig heeft. Dit gaat dan weer ten koste
van het opnemen van de inhoudelijke informatie en de lesstof die hem aangeboden wordt.
Kinderen gaan dan vaak op één been zitten of haken hun voeten vast aan de stoelpoot als
compensatie. Omgekeerd wordt hij door diezelfde benodigde fysieke inspanning afgeleid
als hij zijn ideeën op papier wil zetten. Hij weet heel goed wat hij wil vertellen, maar
krijgt het schriftelijk niet verwoord. Wat tot enorme frustraties kan leiden.
Bij baby's is het kruipen heel lastig. Zij zullen bij een ongeremde ATNR op hun billen
schuiven of een andere afwijkende manier gebruiken om zich te verplaatsen voor ze
kunnen lopen.
Een ongeremde ATNR heeft ook gevolgen voor het psychisch functioneren van iemand. De
verstoorde samenwerking van de linker- en rechterhersenhelft kan ook leiden tot zwart-wit
denken, waarnemen en voelen. Men bekijkt de wereld ofwel vanuit logisch, rationeel
perspectief, ofwel vanuit emotioneel perspectief. Vaak zit men gevangen in wisselende
polariteiten en heeft men niet in de gaten wanneer er een verschuiving plaatsvindt.
Kenmerken
- Moeite met lezen, schreven, rekenen en/of spellen
- Oogproblemen, zoals snel uitdrogen, verouderen, vitaminetekorten
- Het evenwicht verliezen of duizelig worden bij het draaien van het hoofd (hierdoor
veelvuldig stoten of vallen, houterig, onevenwichtig lopen, moeite met (bal)sporten,
vermoeidheid tijdens autorijden)
- Moeite met huppelen, voeten vasthaken aan een stoelpoot bij lezen of schrijven,
moeite met zwemmen, als baby niet gekropen hebben (dit doordat arm en been aan
dezelfde zijde gelijktijdig willen bewegen)
- Gemengde lateraliteit (vb. rechts schrijven, links voetballen, of wisselen)
- Rugproblemen, nekproblemen
- De ogen kunnen met moeite bewegingen rond de middellijn volgen
- Geen ruimtelijk overzicht of inzicht
- Switchen van zeer emotioneel naar zeer verstandelijk
- Zwart-wit denken, neiging tot polarisering, zowel verstandelijk als emotioneel
- Visuele black-outs, ook in verkeer (tijdens autorijden)
- Slecht handschrift en uitdrukkingsvaardigheid op papier, onhandigheid
- Niet gekropen hebben als baby